103. rocznica rozpoczęcia walk przez kompanię opalenicką i bohaterskiej śmierci Antoniego Kozaka

ANTONI KOZAK urodził się 6 czerwca 1898r. w Mirosławkach (parafia Tomice). Był   synem Stanisława i Józefy z domu Kasperczak. 18 maja 1917 r.  zawarł w Opalenicy ślub z Barbarą Ochlińską i zamieszkał w nie istniejącym już  domu przy ul. Sienkiewicza.

Po wybuchu powstania już 3.1.1919 r. mając niespełna 21 lat i żonę w ciąży, zaciągnął się w szeregi powstańczej kompanii opalenickiej dowodzonej przez Edmunda Klemczaka. Z oddziałem wyruszył na Zbąszyń z Nowego Tomyśla przez Chrośnicę, Przyprostynię i Nową Wieś by wziąć udział w ataku na Zbąszyń od północy. 5 stycznia, około godziny 4-tej nad ranem poległ w natarciu na dworzec zbąszyński. Pod naporem przewagi nieprzyjaciela powstań­cy unosząc zabitego Antoniego Kozaka, musieli wycofać się do Chrośnicy, skąd 6 stycznia pociągiem powrócili do Opalenicy. Jego pogrzeb odbył się bardzo uroczyście 7 stycznia 1919 r.

 

Na wniosek Związku Weteranów Powstań Narodowych R. P. 1914-1919 z dnia 30 września 1936 r., Komisja Krzyża Niepodległości odpowiedziała, iż: „za waleczność podczas walk niepodległoś­ciowychpierwszy poległy z kompanii zasłużył na Krzyż Niepod­ległości, który ma zostać wręczony jedynemu synowi Antoniemu Kozakowi”, urodzonemu 26 maja 1919 r.

 

Antoni Kozak spoczywa na cmentarzu w Opalenicy, w zbiorowym grobie 6 poległych powstańców wielkopolskich oraz 6 powstań­ców zamordowanych lub zamęczonych w niemieckich obozach koncentracyjnych w okresie II Wojny Światowej. Na mogile wzniesiono w 1968 r. pomnik projek­tu Kazimierza Bogdańskiego. Po odzyskaniu niepodległości, władze Opalenicy w 1923 roku ulicę Tycza Bara w centrum miasta zmieniły na Powstańca Kozaka, a ulicę Michorzewską na 5 Stycznia, dzień walki opaleniczan na froncie zbąszyńskim.

 

Dla upamiętnienia tych wydarzeń pod ścianą pamięci przy Pomniku Powstańczym na Skwerze Obrońców Wiary i Ojczyzny wiązankę kwiatów złożyli burmistrz Tomasz Szulc wraz ze swoim zastępcą Pawłem Jakubowskim i Tomaszem Matusiakiem – Sekretarzem Gminy, a także prezes opalenickiego Koło Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 Lidia Szwechłowicz i członkowie Zarządu Koła – Anna i Krzysztof Primke. Kwiaty i znicz zapłonął również na mogile powstańczej na opalenickim cmentarzu.